ธาตุ
(เปลี่ยนทางจาก พระบรมธาตุ)
ภาษาไทย
แก้ไขรูปแบบอื่น
แก้ไข- (โบราณ): ทาตุ
รากศัพท์
แก้ไขจากภาษาบาลี ธาตุ, จากภาษาสันสกฤต धातु (ธาตุ, “ส่วนประกอบ, แร่, ธาตุ (เคมี), ราก, น้ำเชื้อ เป็นต้น”) สันนิษฐานว่าผ่านทางภาษาเขมรเก่า ធាតុ (ธาตุ, “สาร, ธาตุ, สิ่งตกทอด, สิ่งหลงเหลือ”) เทียบกับภาษาลาว ທາດ (ทาด)
การออกเสียง
แก้ไข| การแบ่งพยางค์ | ทาด | [เสียงสมาส] ทา-ตุ- | [เสียงสมาส] ทาด-ตุ- | |
| การแผลงเป็น อักษรโรมัน | ไพบูลย์พับบลิชชิง | tâat | taa-dtù- | tâat-dtù- |
| ราชบัณฑิตยสภา | that | tha-tu- | that-tu- | |
| (มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย) | /tʰaːt̚˥˩/(สัมผัส) | /tʰaː˧.tu˨˩./ | /tʰaːt̚˥˩.tu˨˩./ | |
| คำพ้องเสียง | ทาษ ทาส | |||
คำนาม
แก้ไขธาตุ (คำลักษณนาม ธาตุ)
- สิ่งที่ถือว่าเป็นส่วนสำคัญที่คุมกันเป็นร่างของสิ่งทั้งหลาย
- (ศาสนาพุทธ) กระดูกของพระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า และพระอรหันต์ โดยทั่วไปเรียกรวมว่า พระธาตุ
- ถ้าเป็นกระดูกของพระพุทธเจ้า เรียก พระบรมธาตุ หรือ พระบรมสารีริกธาตุ
- ถ้าเป็นกระดูกส่วนใดส่วนหนึ่งของพระพุทธเจ้า ก็เรียกตามความหมายของคำนั้น ๆ เช่น พระอุรังคธาตุ พระทันตธาตุ, ถ้าเป็นผมของพระพุทธเจ้า เรียกว่า พระเกศธาตุ
- (ศาสนาพุทธ) ชื่อคัมภีร์ในพระพุทธศาสนาซึ่งว่าด้วยธาตุ (1)
- (เคมี) สารเนื้อเดียวล้วนซึ่งประกอบด้วยบรรดาอะตอมที่มีโปรตอนจำนวนเดียวกันในนิวเคลียส
- (ไวยากรณ์) รากศัพท์ของคำบาลีสันสกฤต เป็นต้น เช่น
- "ธาตุ" มาจาก "ธา ธาตุ" ในความว่า "ทรงไว้"
- "สาวก" มาจาก "สุ ธาตุ" ในความว่า "ฟัง"
- "กริยา" มาจาก "กฤ ธาตุ" ในความว่า "กระทำ"
คำเกี่ยวข้อง
แก้ไข- (1) ธาตุหนัก, ธาตุเบา, ธาตุโขภ
- (2) ธาตุครรภ์, ธาตุสถูป, ธาตุเจดีย์
- (4) ตารางธาตุ, ธาตุกึ่งโลหะ, ธาตุสังเคราะห์, ธาตุหลังยูเรเนียม, ธาตุอาหาร
ภาษาบาลี
แก้ไขรากศัพท์
แก้ไขรูปแบบอื่น
แก้ไขเขียนด้วยอักษรอื่น
คำนาม
แก้ไขธาตุ ญ. หรือ ช.
- อีกรูปหนึ่งของ ธาตรฺ: ธาตุ
คำนาม
แก้ไขธาตุ ช.
การผันรูป
แก้ไขแจกตามแบบ รชฺชุ
ตารางการผันรูปของ "ธาตุ" (เพศหญิง)
| การก \ พจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ |
|---|---|---|
| กรรตุการก (ปฐมา) | ธาตุ | ธาตุโย หรือ ธาตู |
| กรรมการก (ทุติยา) | ธาตุํ | ธาตุโย หรือ ธาตู |
| กรณการก (ตติยา) | ธาตุยา | ธาตูหิ หรือ ธาตูภิ |
| สัมปทานการก (จตุตถี) | ธาตุยา | ธาตูนํ |
| อปาทานการก (ปัญจมี) | ธาตุยา | ธาตูหิ หรือ ธาตูภิ |
| สัมพันธการก (ฉัฏฐี) | ธาตุยา | ธาตูนํ |
| อธิกรณการก (สัตตมี) | ธาตุยา หรือ ธาตุยํ | ธาตูสุ |
| สัมโพธนการก (อาลปนะ) | ธาตุ | ธาตุโย หรือ ธาตู |
หรือแจกตามแบบ สตฺถุ หรือ สตฺถรฺ (กติปยศัพท์)
ตารางการผันรูปของ "ธาตุ" (เพศชาย)
| การก \ พจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ |
|---|---|---|
| กรรตุการก (ปฐมา) | ธาตุ | ธาตโว หรือ ธาตู |
| กรรมการก (ทุติยา) | ธาตุํ | ธาตโว หรือ ธาตู |
| กรณการก (ตติยา) | ธาตุนา | ธาตูหิ หรือ ธาตูภิ |
| สัมปทานการก (จตุตถี) | ธาตุสฺส หรือ ธาตุโน | ธาตูนํ |
| อปาทานการก (ปัญจมี) | ธาตุสฺมา หรือ ธาตุมฺหา | ธาตูหิ หรือ ธาตูภิ |
| สัมพันธการก (ฉัฏฐี) | ธาตุสฺส หรือ ธาตุโน | ธาตูนํ |
| อธิกรณการก (สัตตมี) | ธาตุสฺมิํ หรือ ธาตุมฺหิ | ธาตูสุ |
| สัมโพธนการก (อาลปนะ) | ธาตุ | ธาตเว หรือ ธาตโว |
ข้อผิดพลาด Lua ใน package.lua บรรทัดที่ 80: module 'Module:pi-Latn-translit' not found
ภาษาอีสาน
แก้ไขคำนาม
แก้ไขธาตุ