正月

ภาษาเกาหลี แก้ไข

ฮันจาในศัพท์นี้
正	月

คำนาม แก้ไข

正月 (jeong'wol) (ฮันกึล 정월)

รูปฮันจาของ 정월, “เดือน 1 ในปฏิทินเกาหลีดั้งเดิม”

ภาษาจีน แก้ไข

		first; principal	moon; month
ตัวย่อและตัวเต็ม (正月)		正	月

รากศัพท์ แก้ไข

ตามข้อมูลของ Guangyun ([1]) และ Zhu Xi (朱熹) ([2]) อักขระ 正 โดยเริ่มแรกอ่านเหมือน 政 (zhèng) และตามข้อมูลของ Zhang Shoujie (張守節) เสียงอ่านพิเศษ zhēng (เหมือน 征) ได้เกิดขึ้นจากคำต้องห้ามใช้ตั้งชื่อ ซึ่งเป็นชื่อที่แท้จริงของ Qin Shi Huang 嬴政 (Yíng Zhèng) ([3])

ในขณะที่ Sagart (2023) ได้เสนอว่า 正 ในที่นี้ ที่จริงแล้วใช้เขียนแทน 隻 (OC *tek, “หนึ่ง”) ในบริบทซึ่งท้ายพยางค์ *-k กลายเป็นเสียงนาสิกเพราะต้นพยางค์ของ 月 (OC *[ŋ]ʷat) ที่อยู่ถัดไป เขาสืบสร้าง *tek-ŋʷat ที่เป็นรากฐาน ซึ่งกลายเป็น *teŋ-ŋʷat เป็นเสียงอ่านที่ลงตัวกับ 正月

การออกเสียง แก้ไข

จีนกลาง
(มาตรฐาน)
(พินอิน): zhēngyuè

(จู้อิน): ㄓㄥㄩㄝˋ

(Chengdu, SP): zen¹ yue²

(ดุงกาน, ซีริลลิก): җынйүә (จ̱ืนยฺวืเออ̂, I-II)
กวางตุ้ง (ยฺหวืดเพ็ง): zing¹ jyut⁶
กั้น (วิกิพจนานุกรม): zang¹ nyyot
แคะ (Sixian, PFS): châng-ngie̍t / châng-ngia̍t
หมิ่นตะวันออก (ปั้งอั๋วเส): ciăng-nguŏk
หมิ่นใต้
(ฮกเกี้ยน, เปะอั่วจี): chiaⁿ--goe̍h / chiaⁿ-ge̍rh / chiaⁿ--ge̍h / chiaⁿ-ge̍h / chiaⁿ-goe̍h

(แต้จิ๋ว, เพ็งอิม): zian¹ ghuêh⁸
อู๋ (วิกิพจนานุกรม): ¹tsen-hhyq; ¹tsen-hhioq

จีนกลาง
- (จีนมาตรฐาน)⁺
  - พินอิน: zhēngyuè
  - จู้อิน: ㄓㄥㄩㄝˋ
  - ทงย่งพินอิน: jhengyuè
  - เวด-ไจลส์: chêng¹-yüeh⁴
  - เยล: jēng-ywè
  - กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ: jengyueh
  - พัลลาดีอุส: чжэнъюэ (čžɛnʺjue)
  - IPA จีนวิทยา^{(คำอธิบาย)}: /ʈ͡ʂɤŋ⁵⁵ ɥɛ⁵¹/
- (Chengdu)
  - Sichuanese Pinyin: zen¹ yue²
  - Scuanxua Ladinxua Xin Wenz: zenje
  - สัทอักษรสากล ^{(คำอธิบาย)}: /t͡sən⁵⁵ ye²¹/
- (ดุงกาน)
  - ซีริลลิก: җынйүә (จ̱ืนยฺวืเออ̂, I-II)
  - สัทอักษรสากล ^{(คำอธิบาย)}: /ʈ͡ʂəŋ²⁴ yə⁵¹/
  (Note: Dungan pronunciation is currently experimental and may be inaccurate.)
กวางตุ้ง
- (กวางตุ้งมาตรฐาน, กวางเจา–ฮ่องกง)⁺
  - ยฺหวืดเพ็ง: zing¹ jyut⁶
  - เยล: jīng yuht
  - พินอินกวางตุ้ง: dzing¹ jyt⁹
  - Guangdong Romanization: jing¹ yud⁶
  - IPA ^{(คำอธิบาย)}: /t͡sɪŋ⁵⁵ jyːt̚²/
กั้น
- (Nanchang)
  - วิกิพจนานุกรม: zang¹ nyyot
  - IPA ^{(คำอธิบาย)}: /t͡saŋ⁴² n̠ʲyɵt̚²/
แคะ
- (Northern Sixian, incl. Miaoli)
  - Pha̍k-fa-sṳ: châng-ngie̍t
  - Hakka Romanization System: zang´ ngied
  - Hagfa Pinyim: zang¹ ngiad⁶
  - Sinological IPA: /t͡saŋ²⁴⁻¹¹ ɲi̯et̚⁵/
- (Southern Sixian, incl. Meinong)
  - Pha̍k-fa-sṳ: châng-ngia̍t
  - Hakka Romanization System: zang´ ngiad
  - Hagfa Pinyim: zang¹ ngiad⁶
  - Sinological IPA: /t͡saŋ²⁴⁻¹¹ ɲi̯at̚⁵/
หมิ่นตะวันออก
- (Fuzhou)
  - ปั้งอั๋วเส: ciăng-nguŏk
  - IPA ^{(คำอธิบาย)}: /t͡siaŋ⁵⁵ ŋuoʔ⁵/
หมิ่นใต้
- (Hokkien: Kaohsiung)
  - Pe̍h-ōe-jī: chiaⁿ--goe̍h
  - Tâi-lô: tsiann--gue̍h
- (Hokkien: Quanzhou, Singapore)
  - Pe̍h-ōe-jī: chiaⁿ-ge̍rh
  - Tâi-lô: tsiann-ge̍rh
  - IPA (Quanzhou): /t͡ɕiã³³ ɡəʔ²⁴/
  - IPA (Singapore): /t͡ɕiã⁴⁴⁻²² ɡəʔ⁴³/
- (Hokkien: Taipei)
  - Pe̍h-ōe-jī: chiaⁿ--ge̍h
  - Tâi-lô: tsiann--ge̍h
- (Hokkien: Xiamen, Philippines, Singapore)
  - Pe̍h-ōe-jī: chiaⁿ-ge̍h
  - Tâi-lô: tsiann-ge̍h
  - Phofsit Daibuun: cvia'geh
  - IPA (Philippines): /t͡ɕiã³³ ɡeʔ²⁴/
  - IPA (Singapore): /t͡ɕiã⁴⁴⁻²² ɡeʔ⁴³/
  - IPA (Xiamen): /t͡ɕiã⁴⁴⁻²² ɡeʔ⁴/
- (Hokkien: Zhangzhou, Singapore)
  - Pe̍h-ōe-jī: chiaⁿ-goe̍h
  - Tâi-lô: tsiann-gue̍h
  - Phofsit Daibuun: cvia'goeh
  - IPA (Zhangzhou): /t͡ɕiã⁴⁴⁻²² ɡueʔ¹²¹/
  - IPA (Singapore): /t͡ɕiã⁴⁴⁻²² ɡueʔ⁴³/
- (แต้จิ๋ว)
  - เพ็งอิม: zian¹ ghuêh⁸
  - เหมือนเปะอั่วจี: tsiaⁿ gue̍h
  - สัทอักษรสากล ^{(คำอธิบาย)}: /t͡ɕĩã³³⁻²³ ɡueʔ⁴/
อู๋
- (เซี่ยงไฮ้)
  - วิกิพจนานุกรม: ¹tsen-hhyq; ¹tsen-hhioq
  - สัทอักษรสากล ^{(คำอธิบาย)}: /t͡səɲ⁵⁵ ɦɥ̯ɪʔ²¹/, /t͡səɲ⁵⁵ ɦi̯ʊʔ²¹/

จีนยุคกลาง: tsyeng ngjwot

สัมผัส
อักขระ	正	月
การออกเสียงที่	1/2	1/1
ต้นพยางค์ (聲)	章 (23)	疑 (31)
ท้ายพยางค์ (韻)	清 (121)	元 (68)
วรรณยุกต์ (調)	Level (Ø)	Checked (Ø)
พยางค์เปิด/ปิด (開合)	Open	Closed
ส่วน (等)	III	III
ฝ่านเชี่ย	諸盈切	魚厥切
แบกซเตอร์	tsyeng	ngjwot
การสืบสร้าง
เจิ้งจาง ซ่างฟาง	/t͡ɕiᴇŋ/	/ŋʉɐt̚/
พาน อู้ยฺหวิน	/t͡ɕiɛŋ/	/ŋʷiɐt̚/
ซ่าว หรงเฟิน	/t͡ɕiæŋ/	/ŋiuɐt̚/
เอดวิน พุลลีย์แบลงก์	/ciajŋ/	/ŋuat̚/
หลี่ หรง	/t͡ɕiɛŋ/	/ŋiuɐt̚/
หวาง ลี่	/t͡ɕĭɛŋ/	/ŋĭwɐt̚/
เบอร์นาร์ด คาร์ลเกรน	/t͡ɕi̯ɛŋ/	/ŋi̯wɐt̚/
แปลงเป็นจีนกลาง ที่คาดหมาย	zhēng	yuè
แปลงเป็นกวางตุ้ง ที่คาดหมาย	zing¹	jyut⁶

จีนเก่า
(แบกซ์เตอร์–ซาการ์): /*C.teŋ [ŋ]ʷat/

(เจิ้งจาง): /*tjeŋ ŋod/

ระบบแบกซ์เตอร์–ซาการ์ 1.1 (2014)
อักขระ	正	月
การออกเสียงที่	1/2	1/1
ปักกิ่งใหม่ (พินอิน)	zhēng	yuè
จีนยุคกลาง	‹ tsyeng ›	‹ ngjwot ›
จีนเก่า	/*C.teŋ/	/*[ŋ]ʷat/
อังกฤษ	1st (month)	moon, month
Notes for Old Chinese notations in the Baxter–Sagart system: * Parentheses "()" indicate uncertain presence; * Square brackets "[]" indicate uncertain identity, e.g. [t] as coda may in fact be -t or -p; Angle brackets "<>" indicate infix; * Hyphen "-" indicates morpheme boundary; * Period "." indicates syllable boundary.

ระบบเจิ้งจาง (2003)
อักขระ	正	月
การออกเสียงที่	1/2	1/1
หมายเลข	17171	16319
ส่วนประกอบ สัทศาสตร์	正	月
กลุ่มสัมผัส	耕	月
กลุ่มย่อยสัมผัส	0	3
สัมผัสจีนยุคกลาง ที่สอดคล้อง	征	月
จีนเก่า	/*tjeŋ/	/*ŋod/
หมายเหตุ	甲文從止丁聲，徵初文

คำนาม แก้ไข

正月

เดือน 1 ในปฏิทินจันทรคติจีน
- 正月季春元日乙丑：余畜孫書也擇其吉金以作鑄缶。 [Pre-Classical Chinese, trad. and simp.]
  From: circa 6th century BCE, Inscription on 欒書缶 Luan Shu's fou, transcribed and translated by Caboara (2010:12).^[1]
  Zhēngyuè jìchūn yuánrì yǐchǒu: yú xù 孫書 yě 擇 qí jíjīn yǐ zuò zhù fǒu. [Pinyin]
  In the third month of spring, first month (of the year), first day of Yichou, I the pious grandson, Shu, selected those solid metals to cast a fou-barrel.
- 正月繁霜、我心憂傷。 [Pre-Classical Chinese, trad. and simp.]
  From: The Classic of Poetry, c. 11^th – 7^th centuries BCE, translated based on James Legge's version
  Zhēngyuè fán shuāng, wǒ xīn 憂傷. [Pinyin]
  In the first month the hoar-frost abounds, and my heart is wounded with sorrow.
- 正月蜂相見，非時鳥共聞。 [MSC, trad. and simp.]
  From: 8th century CE, 杜甫 (Du Fu)《南楚》"In the South, Chu"; translated by Owen (2017)
  Zhēngyuè fēng xiāng jiàn, fēi時鳥 gòng wén. [Pinyin]
  In the first month bees appear; unseasonable, different birds heard at the same time.
(ฮกเกี้ยน, เซี่ยเหมิน) 3 วัน แรก ของเดือน 1 ในปฏิทินจันทรคติจีน
(ล้าสมัย) มกราคม

คำพ้องความ แก้ไข

(เดือน 1): 陬月, 寅月, 端月, 元月, 初月, 嘉月, 開歲, 新正, 隅月, 孟月, 始春, 元春
(3 วันแรก): (หมิ่นใต้) 正月正頭, 正月正時

คำประสม แก้ไข

ดูเพิ่ม แก้ไข

เดือนจีน: 正月 (zhēngyuè)
- ก่อนหน้า: 臘月
- ถัดไป: 杏月

อ้างอิง แก้ไข

↑ แม่แบบ:cite-thesis

ภาษาญี่ปุ่น แก้ไข

คันจิในศัพท์นี้
正	月
しょう ระดับ: 1	がつ ระดับ: 1
อนโยมิ

รูปแบบอื่น แก้ไข

お正月(しょうがつ) (o-shōgatsu)

รากศัพท์ แก้ไข

正 (อันดับหนึ่ง, สำคัญที่สุด) + 月 (เดือน)

การออกเสียง แก้ไข

(โตเกียว) しょーがつ [shòógátsúꜜ] (โอดากะ – [4])^[1]
(โตเกียว) しょーがつ [shòógátsú] (เฮบัง – [0])^[1]
สัทอักษรสากล^{(คำอธิบาย)}: [ɕo̞ːɡa̠t͡sɨᵝ]

คำนาม แก้ไข

正(しょう)月(がつ) (shōgatsu)

คำพ้องความ แก้ไข

(ปีใหม่):
- 元旦(がんたん) (gantan): วันขึ้นปีใหม่
- 元日(がんじつ) (ganjitsu): วันขึ้นปีใหม่

คำเกี่ยวข้อง แก้ไข

อ้างอิง แก้ไข

↑ ^1.0 ^1.1 2541 (1998), NHK日本語発音アクセント辞典 (พจนานุกรมสำเนียงการออกเสียงภาษาญี่ปุ่นโดยเอ็นเอชเค) (ภาษาญี่ปุ่น), โตเกียว: เอ็นเอชเค, →ISBN

[1] แม่แบบ:cite-thesis

[NHK-2] 1.0 ^1.1 2541 (1998), NHK日本語発音アクセント辞典 (พจนานุกรมสำเนียงการออกเสียงภาษาญี่ปุ่นโดยเอ็นเอชเค) (ภาษาญี่ปุ่น), โตเกียว: เอ็นเอชเค, →ISBN

[1]

[1]