ปฐม
ภาษาไทย แก้ไข
รากศัพท์ แก้ไข
ยืมมาจากภาษาบาลี ปฐม (“ที่ 1”); เทียบภาษาสันสกฤต प्रथम (ปฺรถม)
การออกเสียง แก้ไข
| การแบ่งพยางค์ | ปะ-ถม | [เสียงสมาส] ปะ-ถม-มะ- | [เสียงสมาส] ปะ-ถม- | |
| การแผลงเป็น อักษรโรมัน | ไพบูลย์พับบลิชชิง | bpà-tǒm | bpà-tǒm-má- | bpà-tǒm- |
| ราชบัณฑิตยสภา | pa-thom | pa-thom-ma- | pa-thom- | |
| (มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย) | /pa˨˩.tʰom˩˩˦/(สัมผัส) | /pa˨˩.tʰom˩˩˦.ma˦˥./ | /pa˨˩.tʰom˩˩˦./ | |
คำคุณศัพท์ แก้ไข
ปฐม
- (ภาษาหนังสือ) ประถม, ลำดับแรก, ลำดับเบื้องต้น
- ชั้นที่ 1, เรียกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นที่ 1 ในตระกูลจุลจอมเกล้าว่า ปฐมจุลจอมเกล้า ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ
ดูเพิ่ม แก้ไข
ภาษาบาลี แก้ไข
รูปแบบอื่น แก้ไข
เขียนด้วยอักษรอื่น
รากศัพท์ แก้ไข
ปฐฺ + อม หรือ ปถฺ + อม; จากภาษาสันสกฤต प्रथम (ปฺรถม). The retroflexion is caused by assimilation to the r before it was dropped.
เลข แก้ไข
ปฐม
คำคุณศัพท์ แก้ไข
ปฐม
การผันรูป แก้ไข
ตารางการผันรูปของ "ปฐม" (เพศชาย)
| การก \ พจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ |
|---|---|---|
| กรรตุการก (ปฐมา) | ปฐโม | ปฐมา |
| กรรมการก (ทุติยา) | ปฐมํ | ปฐเม |
| กรณการก (ตติยา) | ปฐเมน | ปฐเมหิ หรือ ปฐเมภิ |
| สัมปทานการก (จตุตถี) | ปฐมสฺส หรือ ปฐมาย หรือ ปฐมตฺถํ | ปฐมานํ |
| อปาทานการก (ปัญจมี) | ปฐมสฺมา หรือ ปฐมมฺหา หรือ ปฐมา | ปฐเมหิ หรือ ปฐเมภิ |
| สัมพันธการก (ฉัฏฐี) | ปฐมสฺส | ปฐมานํ |
| อธิกรณการก (สัตตมี) | ปฐมสฺมิํ หรือ ปฐมมฺหิ หรือ ปฐเม | ปฐเมสุ |
| สัมโพธนการก (อาลปนะ) | ปฐม | ปฐมา |
ตารางการผันรูปของ "ปฐมา" (เพศหญิง)
| การก \ พจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ |
|---|---|---|
| กรรตุการก (ปฐมา) | ปฐมา | ปฐมาโย หรือ ปฐมา |
| กรรมการก (ทุติยา) | ปฐมํ | ปฐมาโย หรือ ปฐมา |
| กรณการก (ตติยา) | ปฐมาย | ปฐมาหิ หรือ ปฐมาภิ |
| สัมปทานการก (จตุตถี) | ปฐมาย | ปฐมานํ |
| อปาทานการก (ปัญจมี) | ปฐมาย | ปฐมาหิ หรือ ปฐมาภิ |
| สัมพันธการก (ฉัฏฐี) | ปฐมาย | ปฐมานํ |
| อธิกรณการก (สัตตมี) | ปฐมาย หรือ ปฐมายํ | ปฐมาสุ |
| สัมโพธนการก (อาลปนะ) | ปฐเม | ปฐมาโย หรือ ปฐมา |
ตารางการผันรูปของ "ปฐม" (เพศกลาง)
| การก \ พจน์ | เอกพจน์ | พหูพจน์ |
|---|---|---|
| กรรตุการก (ปฐมา) | ปฐมํ | ปฐมานิ |
| กรรมการก (ทุติยา) | ปฐมํ | ปฐมานิ |
| กรณการก (ตติยา) | ปฐเมน | ปฐเมหิ หรือ ปฐเมภิ |
| สัมปทานการก (จตุตถี) | ปฐมสฺส หรือ ปฐมาย หรือ ปฐมตฺถํ | ปฐมานํ |
| อปาทานการก (ปัญจมี) | ปฐมสฺมา หรือ ปฐมมฺหา หรือ ปฐมา | ปฐเมหิ หรือ ปฐเมภิ |
| สัมพันธการก (ฉัฏฐี) | ปฐมสฺส | ปฐมานํ |
| อธิกรณการก (สัตตมี) | ปฐมสฺมิํ หรือ ปฐมมฺหิ หรือ ปฐเม | ปฐเมสุ |
| สัมโพธนการก (อาลปนะ) | ปฐม | ปฐมานิ |
คำสืบทอด แก้ไข
อ้างอิง แก้ไข
- Pali Text Society (1921-1925), “ปฐม”, in Pali-English Dictionary, London: Chipstead
- Warder A.K. (2001) Introduction to Pali, Oxford: The Pali Text Society